Mannen met bulimia: Waarom in stilte lijden?

Matthew Campling leverde jarenlang strijd tegen een eetstoornis. Maar net zoals John Prescott, was hij te beschaamd om dat toe te geven. Nu helpt hij anderen om hun demonen onder ogen te zien.

Voormalig vice premier John Prescott

Veel mensen konden nauwelijks geloven dat John Prescott 20 jaar lang aan bulimia leed. Ik had daar geen moeite mee. Als psychotherapeut kreeg ik heel wat mannen over de vloer die aan een eetstoornis leden. In mijn jeugdjaren moest ik trouwens zelf het gevecht aangaan met anorexia nervosa. Ik vond het alleen spijtig dat John Prescott niet over de brug kwam met zijn bulimia toen hij nog vice premier was, dat had het freaky stigma dat nog steeds aan eetstoornissen kleeft enigszins kunnen relativeren. Maar Johns’ bekentenissen vielen hoe dan ook niet in dorre aarde: ze zullen andere mensen er toe aanzetten om hun eigen verstoorde relatie met voedsel onder de loep te nemen. En dat is al heel wat.

Mijn problemen begonnen toen ik tien jaar oud was. Mijn ouders waren verhuisd naar Zuid-Afrika, en voor mij was dat een bijzonder verwarrende ervaring. Wij  vestigden ons daar op het hoogtepunt van het Apartheidsregime, en de schrijnende ongelijkheid en het dagelijkse geweld maakten me kostmisselijk. Het leek alsof alleen mensen met een olifantenvel er in slaagden om die gruwelijke Zuid-Afrikaanse realiteit te overleven. Als je een sterk gevoel voor rechtvaardigheid had was je een vogel voor de kat. In mijn tienerjaren begon ik troost en veiligheid te zoeken in voedsel. Ik veranderde van een gelukkig kind in een angstige en geterroriseerde dikzak.

Toen ik 17 was stopte ik met studeren. Ik wilde iets aan mijn conditie doen. Dus ging ik sporten terwijl ik drastisch snoeide in mijn calorieënverbruik. Ik hield van de adrenaline van de sport en was gelukkig omdat ik door het zwemmen en rennen begon weg te smelten. Op mijn achttiende was ik al sterk vermagerd, maar twee jaar later was ik een wandelend geraamte. Ik werkte bij een publiciteitsagentschap tot ik soms zonder noemenswaardige reden begon te wenen in mijn kantoor. Op sommige dagen kon ik  niet meer stoppen met snotteren. Dus werd ik op de ziekenkas gezet.  Ik zat thuis en was niet meer tot werken in staat. Op dat ogenblik, wist ik dat ik ziek was en dat alles uit de hand was gelopen – iets in mij weerhield me om normaal te eten? Ik had anorexia.

Aan een eetstoornis lijden is behoorlijk kinky. Het lijkt wel of er een bodysnatcher zijn intrek heeft genomen in je lijf, iets dat in je binnenste wakker wordt en de teugels van jouw leven in handen neemt. Aanvankelijk is het misschien nog een defensiemechanisme, maar dan neemt het de controle over. Soms manifesteert het zich als een stem. Sommige cliënten vertellen me dat hun eetstoornis hun opdraagt om bepaalde dingen te doen. Het is hetzelfde gevoel of dezelfde stem die mensen beveelt om hun eetstoornis geheim te houden, anders zal er hen iets ernstigs overkomen – “het is ons kleine geheim”.  Om terug beter te worden moet je die stem negeren en met je probleem naar buiten komen, maar dat is niet gemakkelijk

Ik vond het moeilijk, omdat je anorexia niet kan verbergen. Mijn broer zei dat ik leek op een ontsnapte gevangene uit een concentratiekamp. Een vrouwelijke collega – een voormalig model – vertelde me dat ik zo mager was dat het haar ziek maakte om naar me te kijken. Andere mensen maanden me aan om meer te eten, wat niet echt helpt als iets je categoriek weerhoudt van dat te doen. Bulima kan je wel geheim houden. Ik heb cliënten gehad die ondanks hun bulimia toch slank bleven, en andere die met overgewicht te kampen hadden.

Schaamte kende ik niet in mijn anorectische periode, maar bij mensen met bulimia speelt schaamte een grote rol in de evolutie van de ziekte, Prescott had het daar regelmatig over. Er is ook een connotatie met straf of boete. John Prescott vertelde hoe hij tijdens zijn eetbuien vooral naar junkfood greep. Bulimische mensen boeken doorgaans geen tafeltje in een gezellig restaurant om van een hartige hap te genieten – zij gaan naar de frituur, en eten de frites desnoods op als ze koud en klef zijn. Of ze eten voedsel rechtstreeks uit blik, dingen die ze eigenlijk helemaal niet lusten. Ze doen dat niet omdat ze honger hebben maar om iets diep vanbinnen het zwijgen op te leggen. Iets dat zegt, “Kijk maar eens wat een degoutant iemand je bent – je eet dit afschuwelijk voedsel en nu ga je nog braken ook en moet je alles weer schoonmaken.”

Als bulimia op zijn ergst is ga je door de hel. Het gebeurt dat mensen 10 keer per dag een eetbui krijgen en braken. Ik heb mensen gekend die wel 20 keer per dag braakten. Ze bereiken het punt waarop de innerlijke stem zo sterk is dat alles wat in hun maag komt er ook weer uit moet, zelfs een slok water. In het slechtste geval sterven de slachtoffers door ondervoeding. Bulimia heeft één van de hoogste sterftecijfers van alle mentale aandoeningen – Ik heb cijfers gezien van 5%  tot 18%.

De meeste mensen ontwikkelen een eetstoornis als ze tieners zijn. Maar tegenwoordig zien we kinderen van zes, zeven jaar die beginnen te knoeien met eten. Ik ken ook mensen van middelbare leeftijd die een eetstoornis ontwikkelen om de ouderdom een streepje voor te zijn. En alsmaar meer mannen geven toe dat ze aan bulimia of anorexia lijden. Mannen zullen niet zo snel praten over hun eetproblemen. Ik kan me voorstellen dat een vrouw haar problemen met een vriendin bespreekt, maar in een macho omgeving ligt dat soort gesprekken moeilijker.

Een groote aantal mannen – 20% – dat aan een eetstoornis lijdt is homo. Ik denk dat homo’s meer aan introspectie doen en emotioneler zijn dan de gemiddelde man. Ik denk ook dat de beelden van mannen die door de media worden verspreid een invloed hebben. Dat ik ooit anorexia kreeg had te maken met de pesterijen van mijn klasgenootjes. Ik kon sowieso niet zo goed overweg met kritiek. Vandaag heeft het ook te maken met de gladde jongens die de covers van tijdschriften sieren. Ik ken een man van 50 die iedere dag twee uren aan sport doet en een slank, gespierd lichaam heeft. Dat is niet normaal voor een 52-jarige. En de mannelijke modellen in de glossies zijn bijna zo mager als de vrouwen. Ik vind dat een onrustwekkende tendens die erg schadelijk kan zijn.

Ik heb er ongeveer een jaar over gedaan om terug controle te krijgen over mijn eten en mijn gewicht. Op een ochtend sprong ik bij zonsopgang in het zwembad: de zon zette mijn lange haren in een gloed en scheen in mijn ogen. Het was een prachtig beeld van leven en geluk. Dat soort dingen kan voor zieke mensen een keerpunt betekenen.

Toen ik genezen was, verhuisde ik terug naar Engeland waar ik een opleiding tot psychotherapeut volgde. 10 jaar lang behandelde ik mensen voor allerlei psychische problemen, maar eetstoornissen waren er niet bij. Maar toen las ik een artikel over de opmars van anorexia en bulimia, en ik begon over mijn ervaringen te schrijven voor kranten. Ik begon ook cliënten met een eetstoornis te behandelen. Vorig jaar schreef ik een boek “Eating Disorder Self-Cure”.

Ik hoop dat de onthullingen van John Prescott mensen er toe zullen aanzetten om eerder hulp te zoeken. Zo dikwijls wachten zij tot het met hun conditie wel heel erg is gesteld en zij meteen in een hospitaal moeten opgenomen worden.  Zij moeten weten dat het mogelijk is om te genezen – helemaal zelfs. Maar het is zoals een been breken:  hoewel de breuk geneest en je terug leert lopen alsof er nooit iets is gebeurd, geneest het bot niet op dezelfde wijze als voorheen.

* www.eatingdisorderself-cure.com

Bingeing and purging – the facts

*John Prescott is niet de eerste beroemde man die aan bulimia lijdt. Elton John, Paul Gascoigne, Uri Geller en Rory Bremner hadden last van dezelfde stoornis. De bekendse vrouwelijke patiënt was Diana, Princess of Wales.

*Op Bulimia rust nog steeds een stigma, het was pas in 1979 dat deze aandoening erkend werd als een aparte eetstoornis.

*Mensen die aan bulimia lijden hebben soms de drang om op korte tijd enorme hoeveelheden voedsel naar binnen te werken, om vervolgens te purgeren door te braken, laxatieven te nemen of een combinatie van deze methodes. Het gewicht van iemand met bulimia is soms aan grote schommelingen onderhevig.

*Patiënten proberen door het controleren van eten en gewicht in het reine te komen met emotionele problemen. De eetstoorns is vaak het gevolg van een gering gevoel van eigenwaarde en een gebrek aan zelfvertrouwen.

*Het is niet ongewoon voor iemand met bulimia om zich met massa’s voedsel vol te proppen, maar het gevoel van verzadiging gaat gepaard met schuldgevoelens en de drang om te purgeren.

*De effecten van dit chaotische patroon, het slecht worden van de tanden en een slechte adem zijn het resultaat van excessief braken

*Antidepressiva kunnen soms een uitkomst bieden. Veel patiënten zijn erg te spreken over zelfhulpgroepen.

For more information go to www.b-eat.co.uk

http://www.independent.co.uk/life-style/health-and-wellbeing/features/men-and-bulimia-why-suffer-in-silence-813278.html

Read Full Post »

Mannen met een eetbuienstoornis: getuigenis

by angelique on July 27th, 2008

Een paar dagen geleden ontving ik een mailtje van Andrew, een man die jarenlang aan een eetbuienstoornis leed.

Omdat mannen met een eetstoornis zo weinig voor het voetlicht komen besloot ik zijn verhaal te vertellen.  Hij heeft zelfs een website om lotgenoten te helpen:  www.howtostopeating.com.

Al op jonge leeftijd had ik last van overgewicht. En ja, ook ik werd om mijn lichaamsomvang gepest. Vooral als ik me moest omkleden voor de gymnastiekles kreeg ik het zwaar te verduren. ‘Hé, jij hebt borsten!’ riepen mijn klasgenootjes dan. Voor een kind komt zoiets hard aan.

De eerste grap over mijn dik zijn kreeg ik te horen van een onderwijzeres op school. Ze stelde me tijdens de les een vraag, vermoedelijk omdat ik verstrooid was, en ik moest antwoorden met: ‘ik weet het niet’.

‘Jij hebt zoveel vet in je hersenen dat ze niet meer naar behoren kunnen functioneren’ antwoordde ze.

Toen ik naar de humaniora ging, besloot ik dat het zo niet verder kon met mijn gewicht. Ik wou er iets aan doen, al was het maar om niet meer voor aap te staan. De oorzaken van mijn overgewicht lagen voor de hand: ik at junkfood aan de lopende band en deed veel te weinig aan sport

Ik slaagde erin om heel wat gewicht kwijt te geraken op een gezonde manier. Ik verbeterde mijn eetgewoontes gradueel. Ik begon meer en meer aan lichaamsbeweging te doen. Wandelde van langsom meer. Het duurde een aantal maanden, maar ik verloor heel wat kilo’s. Ik voelde me daar fantastisch bij. Voor de eerste keer trok ik de aandacht van een knap meisje. Ze noemde me ‘hot’ en dat was me nog nooit eerder overkomen

Maar op dat ogenblik sloegen de stoppen door. Ik wilde mijn fysieke verschijning nog meer verbeteren, en wel zo snel mogelijk. Toen begon het fout te lopen. Ik zette mezelf op een hongerrantsoen. Het gevolg was dat ik begon te hunkeren naar junk- en fastfood en de controle over mijn eetgedrag verloor. Het werd een cyclisch patroon: eerst zette ik mezelf een aantal dagen op een strikt dieet. Maar dan op een dag raakte ik de pedalen kwijt en kreeg ik onbedwingbare eetbuien. Dan propte ik mezelf vol met alle junkfood waarop ik de hand kon leggen; 

Eerst dacht ik nog dat ik gewoon het juiste dieet nog niet had gevonden. Dus probeerde ik diverse varianten uit.. In de tijdschriften en op TV leek het zo gemakkelijk om gewicht te verliezen. Dus was ik erg streng voor mezelf. Maar mijn eetbuien begonnen echt wel uit de hand te lopen, ze volgden elkaar op in een steeds sneller tempo

Ik begon informatie op te zoeken op het internet, sloot mezelf aan bij zelfhulpgroepen zoals Anonieme Overeters en Weight Watchers. Ik ging zelfs voor een tijdje in therapie. Geen enkele van die methodes bood mij de perfecte oplossing, maar van elk van hen stak ik iets op. Mijn individuele therapie bracht nog het meeste aarde aan de dijk.

Het begin van mijn genezing werd door twee factoren ingeleid: Ik begon normale porties te eten en ik bracht meer variatie in mijn voeding. Ik stapte dus af van mijn eerdere dieetobsessie waarbij ik mezelf tekort deed. Ik begon langzamerhand ook trager te eten, en stond mezelf toe om op bepaalde tijdstippen afgemeten hoeveelheden junk- en fastfood te eten. Met afgemeten bedoel ik dat ik vooraf echt plande hoeveel ik van het ‘verboden goedje’ ging kopen en eten. Het tweede aspect van mijn genezing was het uitvissen van het waarom. Waarom had ik last van eetbuien. Ik ging beseffen dat ik meestal begon te vreten als iets me niet lekker zat.

Dat emotionele eten overwinnen was een moeilijke kaap om te ronden, maar ik begon te werken aan mijn houding ten aanzien van eten. Ik had altijd een geschreven geheugensteuntje op zak dat ik bekeek telkens als ik voedsel in mijn mond stak. Ik hield ook dagelijks een dagboek bij waarin ik mijn emotionele pieken en dalen beschreef, alsook de gebeurtenissen die tot die emoties geleid hadden. Dit hielp me om mijn drang naar troostvoedsel beter te controleren. En ik merkte dat de onbedwingbare eetbuien geleidelijk aan voorgoed tot het verleden gingen behoren. Het is een erg gradueel en traag proces, maar het resultaat is verbluffend

Met wat ik weet wil ik ook anderen helpen, daarom begon ik met een website over binge eating
http://howtostopeating.com

http://www.breakingthemirror.com/2008/07/27/a-man-with-binge-eating-disorder-tells-his-story/

Feb. 25, 2007

By RAINA SEITEL GITTLIN

Op zijn eenentwintigste was Saxen met zijn blonde helmboswuivende kapsel en zijn markante trekken een geslaagd mannelijk model. Zijn gespierde torso sierde de covers van tal van tijdschriften en topontwerpers deden aan opbod om hem te casten voor één van hun modeshows. Zijn leven leek perfect.

Maar er zat een haar in de boter

Achter die façade van glitter en glamour ging een groot geheim schuil. Saxen was een binge eater, iemand die met de regelmaat van de klok een onbedwingbare eetbui kreeg en zich volpropte met alles wat ook maar enigszins eetbaar was . 

“Jarenlang was ik een willoos slachtoffer van die eetbuistoornis,” mijmert Saxen . “Het was mijn manier om met positieve of negatieve stress om te gaan. Telkens als ik me gespannen voelde dwaalden mijn gedachten af naar de inhoud van mijn ijskast of naar de snackbar om de hoek. Er was geen ontkomen aan'”

Binge eating disorder is nog niet zo lang erkend als psychische ziekte. Toch lijden er heel wat mensen aan deze stoornis. En bijna 40%  van de patiënten is van het mannelijk geslacht.

 ‘Die schatting is zelfs aan de lage kant’ zegt Marilyn Kotcher, een psychotherapeute die gespecialiseerd is in eetstoornissen.

“Mannen krijgen hoe langer hoe meer te maken met eetstoornissen. Ook zij staan immers onder druk om er onberispelijk uit te zien. En eten is een manier geworden om althans één aspect van een leven te controleren dat in alle andere opzichten uit de hand loopt.  

Saxen schuift de schuld voor zijn eetstoornis op zijn Spartaanse opvoeding. Zijn ouders regeerden hun gezin met ijzeren hand.

“Mijn moeder noteerde onze pekelzonden zorgvuldig in een aantekenboekje”, aldus Saxen. “En als mijn vader ‘s avonds laat thuis kwam overhandigde zij hem dat bezwarende document. Soms maakte vader ons dan wakker om ons de les te spellen.”

Saxen herinnert zich dat hij badend in het zweet in zijn bed lag te wachten op de komst van zijn vader.

“Er lag altijd chocolade in mijn kast, want ieder jaar was er op school een grote tombola waarmee je alleen maar snoep kon winnen. Wij, de Saxen broers, sleepten alle prijzen in de wacht. En zo is het begonnen. Ik opende de kast, greep een dikke reep Callebaut chocolade en at die op. Daarna voelde ik me beter. Ik vergat wat er mij te wachten stond. En dus nam ik terug een reep chocolade uit de kast. En zo was de cirkel rond.”

Toen Saxen ouder werd, groeide zijn eetbuistoornis hem boven het hoofd. Hij isoleerde zichzelf van zijn vrienden en familieleden en verdoofde zijn pijnlijke gevoelens met cheeseburgers en marsrepen.

“Als ik het te kwaad kreeg reed ik naar de McDonalds, bestelde een paar Big Macs, een grote portie frieten, een stuk of wat cheeseburgers en een chocolademilkshake,” zegt Saxen.

‘Ik was de deur nog niet uit of ik maakte al plannen om ook nog eens bij ‘Pizzahut’ te passeren. Beladen met hamburgers en pizza’s voelde ik me even de koning te rijk. Ik schrokte alles naar binnen en kreeg een zalig voldaan gevoel. Maar dat duurde niet lang. Even later had ik weer trek in chocolade en zoetigheid, en hop ik was weer op weg naar de supermarkt.”

 “Na elke schranspartij voelde ik me beschaamd en zwoer ik dat het me nooit meer zou overkomen.”

“Binge eaters zoals Saxen hebben de neiging om hun verdriet in hun eentje te verwerken,” zegt Kotcher, “zonder pottenkijkerij van anderen. De eetbuistoornis gaat overigens vaak gepaard met misbruik van verslavende middelen, angststoornissen en depressie.

“Het is soms moeilijk om een diagnose te stellen, want de meeste mensen denken dat ze zichzelf wel kunnen redden,” zegt ze. “En er is heel wat schaamte en verwarring mee gemoeid. Heel wat mensen houden hun eetprobleem geheim.”

Saxen woog op een gegeven moment 140 kilo omdat hij regelmatig zo’n 15.000 calorieën achter de kiezen stak. Maar als mannelijk model at hij minder dan 1000 calorieën per dag en zo verloor hij op korte tijd 50 kilo.

“Als je een model wil worden moet je slank zijn,” zegt Kotcher. “En als jouw werkgevers eisen dat je slanker bent dan wat normaal is voor jouw lengte en leeftijd, zetten ze je het mes op de keel.”

Saxen kon die druk niet meer aan. Zes maanden na de ondertekening van zijn contract was hij 35 kilo verdikt. Dat kostte hem zijn carrière. Hij zat aan de grond.

“Ik kwam eindelijk tot het inzicht dat mijn eetbuistoornis een copingstrategie was,” zegt Saxen, ‘en ging op zoek naar andere manieren om met spanningen en problemen om te gaan.”

En dat lukte.

Vandaag leidt de 40-jarige Saxen een gezond en gelukkig leven. Hij is getrouwd en ontpopte zich tot een succesvol schrijver. Zijn jongste boek “The Good Eater,” gaat over het gevecht van een man met voedsel. Je vindt er ook allerlei tips in om je eetbuiendrang te overwinnen.

Het boek is af, maar het verhaal zelf is een ‘werk in uitvoering’.

“Of ik nog ooit in mijn slechte gewoonten zal hervallen?” vraagt Saxen zich af. “Bijlange niet. Daar kan je donder op zeggen. Die periode is voorgoed voorbij.”

http://abcnews.go.com/GMA/Health/Story?id=2901805&page=3

Karakteristieken van mannen met binge eating disorder

Veel mannen met een eetbuienstoornis lijden aan overgewicht. Zij leiden vaak een zittend leven en kampen mogelijk met depressie, een gering gevoel van eigenwaarde en een gebrek aan assertiviteit. Zij hebben niet zo’n hoge pet op van zichzelf en focussen zich op voedsel om althans één aspect van hun leven onder controle te krijgen. Dit doen ze om het gebrek aan controle over andere domeinen van hun leven (werk, gezin) te compensen, 

Mannen met een eetbuienstoornis slagen er niet zo goed in om hun persoonlijke noden in te vullen en zoeken daarom hun heil in voedsel. Voor deze mannen kan voedsel een kalmerende werking hebben. Het kan ook een middel zijn om gevoelens van boosheid, verdriet of angst te verdoven. Ze eten bij voorkeur in afzondering, omdat ze niet willen dat anderen weet krijgen van hun problemen. Maar daardoor geraken ze geïsoleerd, waardoor ze zich triest gaan voelen en een nieuwe binge cyclus op gang brengen.

Wat precies binge eating veroorzaakt is nog niet helemaal duidelijk. Veel patiënten noemen stress als één van de belangrijkste uitlokkende factoren. Onderzoek toonde aan dat stress het cortisonengehalte in het lichaam verhoogt. Cortisone wordt niet voor niets het stresshormoon genoemd.” Indien aan een patiënt cortisonen worden toegediend, stimuleert dat zijn eetlust. Dat biedt misschien een biologische verklaring voor binge eating. Verder onderzoek is evenwel aangewezen.

 

 

Read Full Post »

Song about Kafka

Read Full Post »

Franz Kafka

Read Full Post »

Franz Kafka

De schrijver Franz Kafka, die naast ‘Het Proces’ onder meer het kortverhaal “The Hunger Artist” schreef was bij leven en welzijn zeer bedreven in het artistiek hongerlijden. Aanwijzingen die de hypothese staven dat Kafka aan een atypische vorm van anorexia leed zijn er in overvloed. Kafka was slank, veel te slank voor zijn leeftijd en lengte. Hij hield van een ascetische levensstijl en had een afkeer van fysieke geneugten en plezier maken. Hij vastte, was vegetariër, had vrijwel geen seksuele omgang met het andere geslacht en was een notoire fitness-freak. Deze analyse is voornamelijk gebaseerd op Kafka’s eigen notities in brieven, dagboeken en literaire werk. Kafka was prestatiegericht, schreef geregeld over sadomasochistische fantasieën, en had een obsessief-compulsieve depressieve persoonlijkheid.

Read Full Post »

Anorexia & zelfmoord

De universiteit van Vermont publiceerde onlangs een studie in ‘The Journal of Affective Disorders’. Daaruit bleek dat anorexiapatiënten niet alleen kunnen sterven aan de fysieke gevolgen van hun stoornis, maar dat er ook een vrij groot risico bestaat dat zij zelfmoord plegen. In negen casestudies die in het onderzoek werden vernoemd, grepen de anorexialijders naar drastische middelen om een eind aan hun leven te maken: ze dronken schoonmaakproducten, sprongen voor de trein, staken zichzelf in brand. Het ging meestal om patiënten die al geruime tijd strijd leverden tegen hun ziekte. De resultaten van deze studie kwamen overeen met die van een eerder onderzoek waaruit bleek dat het risico op overlijden door zelfmoord bij anorexiapatiënten 57 keer hoger ligt dan bij andere vrouwen.

Supermodel pleegt zelfmoord

Ruslana Korshunova werd geboren in Alma-Ata, Kazakhstan en was een jong russisch model. Haar vader overleed in 1992 toen ze 6 jaar oud was. Haar moeder en haar broer woonden in Kazakhstan. Ruslana sprak vloeiend Engels, Russisch en Duits. Ze werd ontdekt in 2003, toen het modellenblad ”All Asia” een verhaal schreef over Almaty, het dorp, waar Ruslana op dat tijdstip woonde. De foto’s van Ruslana trokken de aandacht van talentscout Debbie Jones. En zo ging de bal aan het rollen.

Ruslana werd gesponsord door IMG en bezocht New York, Parijs, London, Milaan, Barcelona, Frankrijk, Rusland en Polen. Ruslana was model voor de tijdschriften Elle en Vogue. Ze was ook model voor Blugirl by Blumarine, Clarins, Ghost, Girbaud, Kenzo Accessories, Marithé & François, Max Studio, Moschino, Old England, Pantene Always Smooth, Paul Smith and Vera Wang.

Haar dood

Op 28 juni 2008 rond half 3 ’s middags, stierf Ruslana Korshunova nadat ze van het balkon op de 19de verdieping van haar appartementsblok in New York sprong. De politie contstateerde dat er geen sporen van geweld te vinden waren in haar appartement en schreef haar dood dus toe aan zelfmoord. Er werd geen afscheidsbrief gevonden.

http://korshunova1978.hyves.nl/

Waarom kunnen we niet over zelfmoord spreken zoals we dat doen over eetstoornissen?

Dat wilde ik weten toen ik vernam dat supermodel Ruslana Korshunova van de negentiende verdieping van haar appartementsblok in Manhattan sprong. De autoriteiten haastten zich om de dood van de twintigjarige aan zelfmoord toe te schrijven. Volgens New York Magazine “vroeg Korshunova zich al geruime tijd af wat de zin van haar leven was. Ze verloor een paar kilo’s en leek te lijden aan een maagkwaal.” Maar ze oogde ook wel erg mager voor haar lengte. Wat niemand hardop durfde te zeggen was dat ze waarschijnlijk aan anorexia leed, net zoals 40% van die andere topmodellen.

In de media schreef men haar zelfmoord toe aan persoonlijke problemen: medicatiemisbruik, een veeleisend werkschema, een ex-vriendje… zelfs samenzweringstheorieën over de Russische maffia staken de kop op. “Zij was er de vrouw niet naar om zelfmoord te plegen,” vertelde een vriendin uit haar geboortestad in Kazachstan aan de krant ‘New York Daily News’. “ze hield te veel van het leven.”

Maar de Londense Telegraph pluisde haar blog uit, en kwam daar in een bericht van drie maanden oud volgende verzuchtingen tegen: “Ik voel me zo verloren. Zal ik mezelf ooit vinden?” Dit is niet de stem van een covergirl op de top van haar roem. Het is de stem van zowat alle mensen die aan een ernstige eetstoornis lijden.

Volgens David Herzog, professor psychiatrie aan de Harvard Medical School, heeft anorexia niet alleen het hoogste sterftecijfer, maar ook het hoogste cijfer qua geslaagde zelfmoorden van alle psychische ziektes. De kruisverbanden tussen eetstoornissen enerzijds en depressie, angststoornissen, post-traumatisch stress syndroom, misbruik van verslavende middelen of zelfdestructief gedrag anderzijds, maken het moeilijk om uit te maken welke rol eetstoornissen precies spelen bij zelfmoordgedrag. Wat als een paal boven water staat is evenwel dat een verhongerd brein niet functioneert zoals een normaal brein.

Toen ik tijdens mijn modellencarrière – en op dezelfde leeftijd als Korshunova – moest opboksen tegen een eetstoornis, zong een stem in mijn hoofd mij altijd hetzelfde refreintje voor: “Je bent niet goed genoeg. Je verdient het niet om te eten. Jij dik varken, doe wat beter je best. Waarom sterf je niet gewoon!”

Die stem was van “ED (eating disorder),” zoals mensen in de eetstoornissen-gemeenschap hun eetstoornis doorgaans noemen. Het is dezelfde stem die een jonge, herstellende vrouw er onlangs toe dreef om me te schrijven, ‘Als ik volgend jaar nog een eetstoornis heb, ga ik dood’—want als ED me niet doodmaakt doe ik het zelf–in deze hel wil ik NIET langer leven.”

Veel mensen denken nog steeds dat een eetstoornispatiënt bewust kiest voor een bepaalde levensstijl of een drastische afslankingsmethode. Wat zij niet begrijpen is dat eetstoornissen de geest aantasten. Er is niets rationeels aan de gedachten van iemand met anorexia of bulimia. Het zijn existentiële stoornissen die gradueel de grenzen vervagen tussen realiteit en fictie, leven en dood, tussen controle en overgave.

Dr. Cynthia Bulik en haar collega’s van het eetstoornissenprogramma van de Universiteit van North Carolina in Chapel Hill vergeleken onlangs het zelfmoordpogings- patroon van een 413-tal overwegend vrouwelijke anorexiapatiënten. Bijna 17% van deze vrouwen had tussen het 7de en het 40ste levensjaar tenminste één zelfmoordpoging ondernomen. Bij meer dan de helft van deze pogingen was medische opvolging vereist.

Pikant detail: het cijfer verschilde voor ieder type van eetstoornis. Vrouwen met ‘restrictieve anorexia’ beperken hun voedselinname maar hebben geen last van eetbuien of purgeergedrag. Wel, 7% van deze groep had ooit een zelfmoordpoging ondernomen. Voor vrouwen die afwisselend hongerden en eetbuien kregen, purgeerden en diuretica en laxatieven gebrukten, liep het cijfer op tot tussen de 20 en 30%,

Toen ik mijn boek ‘Gaining’ schreef ontdekte ik dat de eetstoorniskarakteristieken van een patiënt (bijvoorbeeld de mate van impulscontrole) sterk gerelateerd zijn aan het temperament. Mensen met eetbuien die purgeren hebben minder impulscontrole dan mensen met restrictieve anorexia die meer last hebben van angst. Het zelfmoordcijfer binnen deze groepen reflecteert deze tendensen. Iemand kan systematisch zijn dagelijkse dosis medicijnen achterhouden om ze in één keer in te nemen als het niet meer lukt om ‘in die hel te leven’. Een ander springt misschien in een impulsieve bui van de negentiende verdieping van een wolkenkrabber.

Wat er ook van zij, het is de dood – en niet schoonheid, of glamour, en al zeker niet keuzevrijheid – die de prijs is van ’succesvolle’ eetstoornissen

Aimee Liu, Amerikaanse schrijfster die zelf herstelde van een eetstoonis

http://www.eatingdisordersblogs.com/life_after_recovery/page/2/

Read Full Post »

Kinderen met een voedselfobie (sitofobie) (5/5)

My Child Won ’t Eat

What did you have for breakfast? Cereal? A fry-up? Fruit? Until she met controversial child psychologist Dr Gillian Harris, 12-year-old Rachel ate 15 chocolate squares and ten chocolate finger biscuits every morning – and the same for lunch and dinner. It may sound like heaven, but it’s hardly a balanced diet. She’s one of three children with extreme food phobias featured in this documentary. It’s highly reassuring viewing for parents of “fussy” eaters, as Rachel does eventually manage half a slice of toast with her choco-breakfast. But, irritatingly, the film doesn’t focus enough on how Dr Harris helps to solve the problem, so overall it has as much substance as two-year-old Bobby’s diet – and he only eats yogurt.

Read Full Post »

Australische wetenschappers vinden anorexia-gen

Australische wetenschappers zeggen een gen te hebben gevonden dat verband houdt met anorexia nervosa, de ziekte waarbij mensen niets of weinig eten uit een obsessieve angst om aan te komen.

Het gevonden gen regelt een chemische stof in de hersenen. Van deze stof, norepinefrine, was al bekend dat het een rol speelt bij het ontstaan van angsten en gedragsstoornissen.

De onderzoekers van het Sydney’s Children’s Hospital denken dat de volgorde van het DNA in het gen aantoont waarom sommige anorexia bij mensen erfelijk lijkt te zijn, zo meldde dinsdag de krant the Sydney Morning Herald.

Onderzoeker Ruth Urwin zei dat de ontdekking over de erfelijkheid iets kan doen aan het schuldgevoel dat veel anorexiapatiënten en hun families voelen. Wellicht kan het ook helpen bij de behandeling van de ziekte.

Gazet van Antwerpen 06/08/2002

Read Full Post »

‘Nederlandse anorexia-behandeling is gruwelijk’

Anorexiapatiënt Saskia van Ruiten (32) zocht veertien jaar naar een effectieve behandeling. Toen ze therapieresistent werd verklaard, ging ze naar een Zweedse kliniek. In vijf maanden tijd overwon ze daar haar angst voor voedsel: ‘Warme chocolademelk, dat vind ik wel lekker.’

Saskia van Ruiten kwam vorig jaar in de landelijke media omdat zorgverzekeraar Univé Saskia’s dure behandeling in Zweden, een laatste redmiddel, niet wilde vergoeden. De inmiddels ontmaskerde oplichter Remon de B. – die zich voordeed als Frank Verbeek –  bood Saskia aan de benodigde 150.000 euro te zullen schenken. Toen dat een leugen bleek te zijn, werd er geld ingezameld waarmee Saskia de behandeling in Zweden gedeeltelijk kon betalen. Op 20 februari bepaalde ook de rechter dat zorgverzekeraar Univé de Zweedse behandeling niet hoeft te vergoeden.
 
Wat is er mis met de Nederlandse psychiatrie?
‘Als je als anorexiapatiënt in handen van een psychiater valt, heb je niets meer te vertellen. Het is gruwelijk: afgedwongen sondevoeding, artsen die aan je bed staan te schreeuwen dat je moet eten, het straf- en beloningssysteem. En durf je niet te eten dan sturen psychiatrische klinieken je naar huis om over je eigen motivatie na te denken. Ze noemen het een time-out, maar dat is een eufemisme. Het is onmacht, ze weten hier niet wat ze met de ziekte aanmoeten.’

Ze sturen patiënten onbehandeld naar huis?
‘Dat is me meerdere malen overkomen. Bijvoorbeeld door het Centrum Eetstoornissen Ursula in Leidschendam, waar ik in november 2006 werd opgenomen. Het zou mijn redding zijn, zei men. Want het “TOPREFERENTECENTRUM voor eetstoornissen” had een nieuwe unit waar patiënten een individueel behandelprogramma zouden krijgen. Vergeet het; vanaf de eerste dag moest ik een gezamenlijk eetprogramma volgen. Dat kon ik niet, ik durfde het voedsel niet eens aan te raken. Nou, daar kon de gespecialiseerde kliniek helemaal niets mee. In zes weken viel ik zes kilo af. De psychiater stelde een diagnose: Saskia heeft chronische anorexia en is bang voor voedsel; behandelen is geen optie. Voor ik het wist, zat ik thuis op de bank. Mijn moeder ging door het lint. Dacht ze dat haar dochter eindelijk in goede handen was, sturen ze haar naar huis omdat ze niet eet. Maar dat is nu juist het probleem! We voelden ons in de steek gelaten.’

Weten psychiaters dan niet wat ze doen?
‘Nederlandse psychiaters doen niets met het gegeven dat anorexiapatiënten bang zijn voor eten. Hun fixatie is: de patiënt zo snel mogelijk te laten aankomen. Heeft die het streefgewicht bereikt, dan is hij genezen. Lukt het niet, dan is de patiënt ongemotiveerd en zit er niets anders op dan hem naar huis te sturen. Over voedselangst mocht ik niet praten, daar lag een andere oorzaak aan ten grondslag. Eetobsessies zijn een manier om eigenlijke problemen uit de weg te gaan, is de gedachte. Daarom spit de therapeut in je verleden dat het een lieve lust is: ze heeft vast een dominante moeder. Hou toch op, zo lang ik me kan herinneren heb ik moeite met voedsel. Volgens mij is anorexia, net als schizofrenie, een neurobiologische stoornis. Op de paaz, de psychiatrische afdeling van het algemeen ziekenhuis in Leeuwarden, sloten ze me in een kamer en kreeg ik zes keer per dag een maaltijd. At ik die op, dan mocht ik een kwartier naar muziek luisteren.’
 
Straffen en belonen?
‘Klopt, ze nemen je niet serieus. In hun ogen is een anorexiapatiënt niets anders dan een puber die om aandacht schreeuwt. Ze dwingen je iets te doen wat je niet wilt, namelijk eten. Natuurlijk verzin je dan een truc om er onderuit te komen. Maar dat is geen gebrek aan motivatie – zoals Nederlandse psychiaters beweren – dat is pure angst. Laten ze zich toch eens op de ziekte richten, in plaats van op de persoon.’

Je beschouwt anorexia als neurobiologische stoornis. Speelt het schoonheidsideaal nog een rol?
‘Ik ben het levende bewijs dat het schoonheidsideaal de grootste flauwekul is. Ik ben blind – en altijd zeer slechtziend geweest – dus begin niet over spiegels. Ik heb geen idee hoe het schoonheidsideaal er uit ziet. Twintig jaar geleden waren behandelaars het er nog over eens dat blind geborenen geen anorexia kunnen krijgen. Volkomen Nonsens.’
 
Gaf de Zweedse Karolinska-kliniek priorititeit aan angstreductie?
‘Voor het eerst in veertien jaar werd ik liefdevol en begrijpend behandeld. “Je kunt genezen en daar gaan we samen voor vechten”, verzekerden ze me. Geen behandelprotocol, gewichtsmaatstaven of groepstherapie. En de individuele behandeling verliep in mijn tempo. Angst dempen ze niet met medicijnen, maar met fysieke warmte. De interventies waren niet bizar, maar logisch en simpel. Ik kreeg geen psychotherapie, maar een casemanager. Pas na een aantal dagen gingen we naar de eetkamer. Ik mocht kiezen wat ik wilde eten: yoghurt. Tijdens het eten bleef de casemanager maar zeggen: “Wat je doet is het juiste”. Na afloop mocht ik rusten in een warme kamer, met een elektrisch verwarmd vest om mijn bovenlijf. Ze motiveerden me afleiding te zoeken: borduren, televisiekijken. Elke seconde die je niet aan eten dacht, was meegenomen. Samen met de casemanager maakte ik nieuwe plannen, stelde ik nieuwe doelen. Een cruciaal verschil met de Nederlandse behandelingen is dat ze je de verantwoordelijkheid volledig uit handen nemen. In Nederland vertellen ze je constant hoeveel je weegt, want het blijft jouw verantwoordelijkheid en jij moet gemotiveerd zijn daar iets aan te doen. In Zweden praten ze niet over de kilo’s, daar zorgen zij voor, het enige wat ze willen is jouw goede vertrouwen.’

Welke rol speelt de mandometer in de behandeling?
‘Dat is een computerweegschaal die patiënten instructies en feedback geeft. Hiermee te leren eten geeft de patiënt een gevoel van controle. Het werkt als volgt: je logt in en er klinkt een computerstem: Put your food on the scale. De  patiënt schept zelf zijn eten op de schaal – anorexiapatiënten kunnen moeilijk op anderen vertrouwen – totdat de teller op honderd procent staat. Pas dan kun je beginnen met eten. De mandometer geeft vervolgens aan of je te snel of te langzaam eet. Onder de maaltijd geeft de computer de patiënt opdracht hardop dingen te zeggen als “Ik heb honger”. Zo leren patiënten om op een normale manier met eten om te gaan.’ Helaas wordt de mandometer in Nederland alleen ingezet bij anorexiapatiënten onder de achttien jaar.’

Je gewicht is op peil en je kunt weer normaal eten. Kun je er ook van genieten?
‘Soms, maar daar voel ik me dan schuldig over. In Zweden ontdekte ik dat ik van warme chocolademelk hou; voor mij een absoluut taboe. Voedsel boezemt me nog steeds angst in. Ik durf niet zonder mandometer te eten, maar er bestaat voor mij een leven zonder anorexia nervosa, daar ben ik nu van overtuigd.’

De rechter was niet overtuigd van het nut van de Zweedse behandeling. In het kort geding, dat jij tegen Univé had aangespannen, bepaalde hij dat de zorgverzekeraar de behandeling niet hoeft te vergoeden. Wat nu?
‘Ik vind het besluit van de rechter onbegrijpelijk, want wetenschappelijk is aangetoond dat de mandometer – en daarmee de behandeling in Zweden – effectiever is dan de behandelingen in Nederland. Bovendien wordt die behandeling in andere Europese landen wel vergoed. En wat betreft mijn toekomst: er is geen geld meer, dus ik weet het niet. Hopelijk kan ik mijn gewicht een tijdje stabiel houden. Het was in elk geval niet voor niets, want zonder de behandeling was ik er niet meer geweest.’

Reactie van Eric van Furth, directeur behandelzaken van Centrum Eetstoornissen Ursula (CEU)
‘We sturen patiënten nooit onbehandeld naar huis op de manier die Van Ruiten schetst. Patiënten met een eetstoornis vermijden hun angst onder ogen te zien door niet te eten. De time-out waar Van Ruiten kritiek op heeft, hoort bij de behandeling. Patiënten worden niet “naar huis gestuurd”, maar als de behandeling niet vlot kan de behandelaar zijn patiënt vragen een week naar huis te gaan. Zowel de behandelaar als zijn patiënt hebben dan de tijd om over het verloop van de behandeling na te denken: zijn de doelen die we samen hebben gesteld realistisch? Zou ik nog meer kunnen doen om de behandeling te laten aanslaan? De achterliggende gedachte hiervan is dat de patiënt wel achter zijn behandeling moet staan. Verder moeten we altijd een afweging maken tussen het individuele belang en het heersende groepsklimaat. Want onze behandeling is weliswaar afgestemd op het individu, maar onderlinge steun en herkenning blijven belangrijk.’ (JH)

http://www.psy.nl/

Read Full Post »

Diagnostische criteria anorexia

Wanneer kan gesteld worden dat iemand aan anorexia nervosa lijdt? De internationaal overeengekomen criteria die daarvoor worden gehanteerd , zijn vastgelegd in de vierde editie van het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, het Amerikaanse handboek met diagnostische criteria voor psychiatrische aandoeningen, kortweg DSM-IV genoemd. Voor anorexia nervosa luiden de criteria als volgt:

• Weigering om een lichaamsgewicht te handhaven dat boven het minimumgewicht ligt dat normaal is voor iemands leeftijd en lengte. Dat is het geval als het lichaamsgewicht blijvend vijftien procent lager is dan men normaal voor iemand van die leeftijden lengte zou verwachten. Het treedt ook op als een jongere niet, zoals gewoonlijk gedurende een groeiperiode, in gewicht toeneemt, met als gevolg een lichaamsgewicht dat vijftien procent lager is dan verwacht mocht worden. (Persoonlijk ben ik het niet met dit criteria eens. Ik vind het namelijk onjuist om het gewichtscriterium strak te hanteren. Iemand kan met ondergewicht kampen maar toch geen anorexia nervosa hebben, naar mijn mening. Bijvoorbeeld de begin- en herstelfase van een ziekte, of als je nu eenmaal heel mager van nature bent.)

• Intense angst om in gewicht toe te nemen of dik te worden, ook bij een duidelijk ondergewicht.

• Een stoornis in de manier waarop iemand zijn lichaamsgewicht, omvang of vorm beleefd. Het gevoel van zelfwaardering wordt overdreven beïnvloed door het eigen lichaamsgewicht of de lichaamsvorm, of men ontkent de ernst van het ondergewicht.

• Het uitblijven van de menstruatie, ten minste gedurende drie opeenvolgende maanden, als die anders wel zou zijn voorgekomen. Dit heet amenorroe. (Om te kunnen menstrueren is het onder andere nodig dat het vrouwelijk lichaam een bepaalde hoeveelheid vet bevat. Ontbreekt dit, dan blijft de menstruatie uit.)

http://www.eetstoornis.net/3-media/werkstuk3.php

Read Full Post »

Anorexia in de oertijd

Honger uitschakelen was ooit nuttig

Stamt anorexia uit de oertijd? Een nieuwe theorie zegt dat de vroege mens erbij gebaat was als sommigen de honger trotseerden. Zij zouden de stam naar een betere voedselplaats kunnen leiden.

Fijngevoelig kun je de evolutie niet noemen. Eerder sterk, grof en traag. Mogelijk is anorexia een slordig overblijfsel uit een ver verleden. In tijden van schaarste hadden prehistorische nomaden wellicht baat bij het vermogen om honger te negeren, te vasten en onverschrokken door te gaan, volgens psychologe Shan Guisinger in twee tijdschriften van de American Psychological Association.

Voedselgebrek maakt de meeste mensen en dieren hongerig, traag en geobsedeerd door eten. “Maar mensen met erfelijke aanleg voor anorexia voelen zich dan juist verzadigd, energiek en niet van hun stuk gebracht door de rammelende maag,” zegt Guisinger. Tijdens het begeleiden van anorexia-patiënten vroeg ze zich steeds vaker af of die verschijnselen ooit misschien nuttig waren.

“De vroege verzamelaars moesten bij honger natuurlijk niet bij de pakken neerzitten. Dat zou de oplossing – biezen pakken en verhuizen – in de weg staan.” Stamgenoten die zich niet lieten afschrikken door honger, zouden de perfecte leiders zijn om de stam naar de volgende, voedselrijke plek te brengen.

Zulke mensen zijn er nog steeds. Als hun lichaamsgewicht 15 procent of meer afneemt, ontpoppen ze zich tot actieve doorzetters. In de westerse wereld is het echter zelden schaarste die die reactie katalyseert, maar doelbewuste lijnpogingen uit angst om dik te zijn. Guisinger: “Maar het probleem is dat het brein simpelweg reageert op de hoeveelheid lichaamsvet en automatisch de signalen van honger en verzadiging aanpast.” Ongeacht de oorzaken van honger, ondanks de andere tijd waarin we leven. Daarvoor zijn evolutionaire aanpassingen te grof en te traag.

Shan Guisinger ziet haar ideeën ondersteund door dierstudies. Veel diersoorten die grote afstanden afleggen, schakelen hun hongergevoel namelijk uit als ze geen tijd hebben om te eten. Grijze walvissen eten bijvoorbeeld niet tijdens hun lange reizen, ook niet als er eten in overvloed is. En labratten die een derde van hun lichaamsgewicht kwijt zijn, stoppen met eten en worden zo hyperactief dat ze op hun kleine tredmolentjes wel twintig kilometer op een dag afleggen. Ze verschillen daarin niet heel erg van anorexia-patiënten, die vaak hyperactief en zeer beweeglijk zijn.

Anorexia wordt wel beschouwd als een moderne ziekte, veroorzaakt door het huidige slankheidsideaal. Maar anorexia is zeker geen ziekte van deze tijd. Guisinger verwijst naar de Amerikaanse historicus Rudolph Bell, die onderzoek deed naar middeleeuwers die religieus vasten. Ook toen waren er mensen die veel afvielen, een verstoord lichaamsbeeld hadden, hyperactief werden en voedsel weigerden.

Guisingers ideeën zijn puur speculatie. Zoals alle evolutionaire verklaringen zoekt het oorzaken in een ver verleden, te ver om nog te kunnen bewijzen. Maar het is aantrekkelijke speculatie, want het verklaart waarom een op de honderd jonge vrouwen en een op de duizend mannen verhongeren in een omgeving vol eten. Het verklaart waarom ze ondanks hun honger zo hyperactief en gedreven zijn.

Ook zou het verklaren waarom de ziekte zo hardnekkig is en psychotherapie nauwelijks helpt. “Veel patiënten zeggen dat ze wel wíllen eten, maar dat hun lichaam hen tegenhoudt,“ zegt Guisinger. “Ze moeten vechten tegen de signalen van hun eigen lichaam, en dat is moeilijk.”

Simone de Schipper

Shan Guisinger: Adapted to Flee Famine: Adding an Evolutionary Perspective on Anorexia Nervosa. In: Journal of Psychological
Review, Vol. 110, Nr. 4 (oktober 2003).

Karen Kersting: An evolutionary explanation for anorexia? Monitor on psychology, Vol. 35 Nr 4 (april 2004).

http://noorderlicht.vpro.nl/

Read Full Post »

Eating disorders: cause and effect – video

Read Full Post »

Oorzaken van anorexia

Deskundigen gaan er van uit dat zowel biologische, culturele, psychologische, biologische als sociale factoren een rol spelen.

Biologische

Wetenschappelijk onderzoek wijst in de richting van een genetische component die een vinger in de pap heeft bij het ontstaan van anorexia. Als een meisje een familielid met anorexia heeft, loopt ze 10 tot 20 keer meer kans om anorexia te ontwikkelen dan andere mensen. Maar het zijn vaak omgevingsfactoren die bepalen of die genetische component al dan niet geactiveerd wordt. De neuro-chemische processen in het brein spelen volgens sommige wetenschappers ook een belangrijke rol.

Mensen met anorexia hebben doorgaans een hoge concentratie aan cortisol in de hersenen, het breinhormoon dat sterk gerelateerd is aan stress. Bovendien hebben zij een verminderde aanmaak van serotonine en norepinephrine, die instaan voor gevoelens van welbehagen.

Een erfelijke aanleg voor vetzucht kan eveneens tot rigoureuze afslankpogingen of anorexia leiden. Vooral als de persoon in kwestie  perfectionistisch is ingesteld en zich aan de gangbare mores wil aanpassen. Tenslotte wordt anorexia ook gesignaleerd in families waar er overduidelijk een aanleg bestaat voor affectieve stoornissen.

Familie en maatschappelijke druk

Naast de culturele druk om aan het slankheidsideaal te beantwoorden, zijn er ook nog andere – familiale en sociale – omstandigheden die anorexia in de hand werken Soms is dat het beoefenen van een discipline waarvoor slankheid vereist is, zoals ballet, turnen, of een job in de modewereld. Soms zijn de ouders erg rigide, oefenen zij te veel controle uit, en hechten zij veel belang aan het uiterlijk en een slank lichaam. In combinatie met een gebrekkige communicatie en een falend conflictmanagement kan dit nefaste gevolgen hebben.  Als zij dan ook nog eens kritiek uiten op het lichaam en uiterlijk van hun kinderen is het zelfvertrouwen van deze laatsten na verloop van tijd volledig zoek.  Stresserende gebeurtenissen in het leven, zoals het begin van de puberteit, een relatiebreuk, een verhuis… kunnen ook de kiem leggen voor een eetstoornis.

In sommige families waarin anorexia voorkomt zijn de familieleden zo onderling afhankelijk van elkaar dat het voor de kinderen vrijwel onmogelijk is om een identiteit als volwassen individu uit te bouwen. Soms gaan ze zich in die afhankelijkheidspositie nestelen. Vooral meisjes schrikken er nogal eens voor terug om de talrijke verantwoordelijkheden van een volwassen vrouw op zich te nemen.  Extreem diëten belet hun lichaam dan om tot volle wasdom te komen, en verstoort ook het volwassenwordingsproces in de hersenen. Zo wordt de status quo in de kind-ouderrelatie verduurzaamd.

Psychologische

Sommige kinderen ontwikkelen een overdreven angst om dik te worden, ook wel een gewichtsfobie genoemd. Anderen hebben dan weer bepaalde persoonlijkheidskenmerken die enigszins riskant zijn, zoals overdreven perfectionisme, vermijdingsgedrag, sterke afhankelijkheid.  Ze zijn erg prestatiegericht, blinken uit in wat ze ondernemen en willen het iedereen naar de zin maken.  Zo op het eerste gezicht hebben ze het dus dik voor mekaar, maar innerlijk voelen ze zich hulpeloos, inadequaat en onzeker. Ze bekijken zichzelf door een wel bijzonder kritische bril en houden niet van half werk. Gebrek aan zelfvertrouwen is de  karaktertrek die wel het meest in het oog springt. Kinderen met aanleg voor anorexia zien afvallen dan ook als een middel om het eigen ego wat op te krikken. Vaak is er ook sprake van een gestoord zelfbeeld, waardoor ze zichzelf dikker inschatten dan dat ze in werkelijkheid zijn.

Tenslotte worden ook wel eens de gevolgen van de globalisering aangehaald als mogelijke oorzaken voor anorexia (socio-economische oorzaken). De afbouw van de sociale zekerheid, afdankingen (vrouwen eerst), looninleveringen maken dat de bestaanszekerheid van heel wat mensen op de helling staat. Vrouwen worden bovendien geconfronteerd met de feminisering van de armoede, éénouderopvoeding, stringentere eisen op de arbeidsmarkt terwijl de verantwoordelijkheden thuis gelijk blijven. De strijd om te overleven is een stuk grimmiger en stresserender geworden met alle gevolgen vandien voor de gezondheid.

Gegeven dat minder dan een half procent van alle vrouwen anorexia ontwikkelt is het wat voorbarig om alle schuld voor de kwaal op het slankheidsideaal te schuiven, zegt Walter H. Kaye, M.D., professor in de psychiatrie, University of Pittsburgh School of Medicine.

Read Full Post »

Waarom, wie?

Anorexia Nervosa treedt vooral op bij jongeren tussen de tien en twintig jaar, al zijn er ook kinderen vanaf acht met anorexia. Anorexia komt niet uitsluitend bij meisjes voor. Zeven procent van de patiënten is jongen. Anorexia is een levensbedreigende eetstoornis. Per jaar komen er in Nederland 1500 patiënten met anorexia bij. Het kan één tot tien jaar duren voor een patiënt de stoornis kwijt is. Volgens de medische vakliteratuur sterft één op de zeven tot één op de twintig patiënten eraan. Boulimia Nervosa is ook een gevaarlijke eetstoornis. Die wordt gekenmerkt door onbeheerste eetbuien, gevolgd door zelfopgewekt braken, vasten, laxeermiddelen slikken en/of extreme lichaamsbeweging. Boulimia start meestal laat in de adolescentie (zestien, zeventien jaar) of pas in de volwassenheid. In de zogeheten Adolescentenkliniek van Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis worden zes van de veertien bedden ingenomen door jongeren vanaf twaalf jaar met een ernstige eetstoornis. Hun gemiddelde opname duurt drie tot vijf maanden. Een jongere wordt opgenomen als het thuisfront het niet volhoudt of als de eetstoornis thuis niet onder controle komt.

Anneke Aaldijk

Voor alle duidelijkheid: eetstoornissen komen echt niet alleen bij pubermeisjes voor. Er zijn genoeg baby’s en peuters die niet willen of kunnen eten en ook veel bejaarden zijn ondervoed doordat ze onvoldoende voedingsstoffen binnenkrijgen.
Waardoor jongelui, zowel meisjes als jongens, een eetstoornis als anorexia krijgen, weten we niet precies. Het vinden van een oorzaak blijkt erg ingewikkeld. Veel mensen denken dat iemand met anorexia onwillig of dwars is, of een spelletje speelt. Misschien lijkt dat soms ook zo te zijn, maar het is niet waar. Anorexia is géén wilsbeschikking van het meisje of de jongen. In onze optiek is het gewoon pech.”

“Een deskundige heeft ooit gezegd: anorexia is een geladen pistool en een aantal omstandigheden kan de trekker overhalen. Een van die omstandigheden zou bijvoorbeeld de westerse cultuur kunnen zijn. Er is een overdaad aan eten en er heerst een slankheidsideaal. Andere omstandigheden kunnen het ‘meisjezijn’ en alles wat daar mee samenhangt zijn of bijvoorbeeld het starten met een dieet. Zo had een van onze patiënten, een Rotterdams meisje, een Marokkaans vriendinnetje dat vastte tijdens de Ramadan. Het Rotterdamse meisje wilde een paar kilo’s kwijt en besloot mee te vasten. Toen de Ramadan voorbij was, stopte haar vriendinnetje met vasten, maar het meisje zelf kon niet meer stoppen. Bij haar was het vasten een stukje van de trekker.

Maar: je krijgt het echt níet alleen omdat je gaat diëten. Als alle meisjes die nu besluiten dat ze drie of vier kilo kwijt willen raken om in hun bikini te passen, anorexia krijgen, kunnen wij ons wel bergen.” “Er zijn veel verklaringen en theorieën, maar een sluitende verklaring is er eigenlijk niet. Op dit ogenblik wordt gekeken vanuit het kwetsbaarheidmodel. Meisjes zijn blijkbaar gevoeliger, maar die kwetsbaarheid verklaart niet alles. Want niet alle kinderen tegen wie gezegd wordt: ‘Je krijgt een dikke gat’ of ‘Wat heb je dikke bovenbenen’ krijgen daardoor anorexia. Wel lijkt de kwetsbaarheid meer naar boven te komen in een cultuur waar je kunt kiezen, waar een overdaad aan voedsel is en waar slank zijn het ideaal is.”

“Ook lijkt het er op dat jongeren tien procent meer kans hebben om anorexia te krijgen als hun moeder het heeft gehad of als het in de familie voorkomt. Ook prematuren (te vroeg geboren baby’s) en dysmaturen (kinderen die bij de geboorte te klein zijn en nog onvoldoende gerijpt zijn) lijken meer kans te hebben om in de pubertijd anorexia te krijgen.” “In mijn opleidingstijd werd verondersteld dat de oorzaak van anorexia een gezinsconflict was. Er is vaak naar de ouders gewezen. Soms voelen ouders dat nog steeds zo, vooral omdat ze vaak opmerkingen krijgen als: ‘Dat jullie dat toestaan’, en ‘Knijp haar neus dicht, dan eet ze wel’. Voor ouders en kinderen is het prettig te weten dat anorexia geen onwil of dwarsheid is van het kind. Ze hebben nu een verhaal. Helemaal als ze weten dat iemand in de familie het óók heeft gehad.” ■

Prof. Fop Verheij (58),
hoogleraar Kinder- en
Jeugdpsychiatrie,

Read Full Post »

Wat is anorexia

Wat is anorexia nervosa?

De naam anorexia nervosa (verkort tot anorexia) betekent letterlijk ‘gebrek aan eetlust door nerveuze oorzaken’. Deze naam is eigenlijk misleidend, omdat de patiënten die hieraan lijden geen gebrek aan eetlust hebben, maar juist doelbewust proberen hun eetlust en hongergevoel te onderdrukken. Anorexia zou eigenlijk beter ‘magerzucht’ of ‘lijnziekte’ genoemd kunnen worden, want de patiënten hebben een onweerstaanbare drang om af te vallen. Ze zijn er als het ware aan verslaafd en gaan ermee door, zelfs als zij al sterk zijn vermagerd. Tengevolge van de verhongering kunnen er gedragsveranderingen optreden: ze gaan bijvoorbeeld letten op het eten van anderen, graag willen koken, hamsteren, veel drinken en voedsel stelen. Ze willen niet toegeven dat ze ziek zijn, omdat de anorexia hun oplossing is voor hun problemen.  Soms beseffen ze niet eens dat ze zo ver heen zijn. Vaak ook proberen ze hun wegslinkende lichaam te verbergen onder een aantal lagen kleding.

Alles wat te maken heeft met eten, gewicht en lichaamsomvang is een obsessie voor anorexia-patiënten. Ze tellen voortdurend calorien en tobben over wat ze wel of niet moeten eten. Voedsel wordt slechts als ‘toegestaan’ beschouwd als het weinig calorien bevat; vooral suikers en vetten zijn taboe.

Vaak eten anorexia-patiënten iedere dag dezelfde dingen volgens een zichzelf opgelegd ritueel. Iedere afwijking van dit strikte regime kan paniek oproepen en wordt daarom op alle mogelijke manieren vermeden. Sommige patiënten kunnen dit regime niet voortdurend volhouden en hebben bij tijd en wijlen last van eetbuien, waarbij ze in korte tijd veel eten naar binnen werken. Na zo’n eetbui voelen ze zich erg wanhopig en willen het eten zo snel mogelijk weer kwijt. Dit doen ze dan vaak door zelf opgewekt braken of door het gebruik van laxeermiddelen. Om nog meer af te vallen dwingen anorexia-patiënten zichzelf vaak tot overmatige lichamelijke activiteit. Sommige patiënten beoefenen bijvoorbeeld twee uur per dag aerobics, joggen dagelijks 10 kilometer of doen iedere avond op hun kamer 500 buikspieroefeningen.

Hoewel de patiënten erg mager – soms zelfs extreem mager – kunnen worden, blijven zij zichzelf dik voelen. Er is dus sprake van een sterk vertekend lichaamsbeeld. Het is zelfs zo dat naarmate het gewicht lager wordt patiënten steeds banger worden om aan te komen. Een pondje erbij wordt dan als een regelrechte ramp ervaren.

Hoewel anorexia-patiënten wel bij anderen opmerken dat die te mager zijn, blijven zij hun eigen toestand tegenover zichzelf en anderen vaak lang ontkennen. Ze proberen hun eetgedrag en de lichamelijke gevolgen daarvan voor anderen verborgen te houden uit angst voor druk die anders op hen uitgeoefend zal worden om aan te komen. Anorexia- patiënten kunnen daarom lang volhouden dat er niets met hen aan de hand is.

De gevolgen van Anorexia Nervosa

De lichamelijke gevolgen
Anorexia-patiënten kunnen door hun eetgedrag erg vermageren. Door de ondervoeding en vermagering kunnen veel lichamelijke klachten optreden.

* Bij vrouwen stopt de menstruatie, want de hormonen die voor de menstruatiecyclus zorgen nemen af tot het niveau van voor de puberteit.
* Het uitblijven van de menstruatie gaat gepaard met tijdelijke onvruchtbaarheid.
* De ademhaling en de hartslag worden trager.
* Ook de bloeddruk daalt. Dit komt doordat het lichaam bij dalend gewicht en verminderde voedselinname zoveel mogelijk overschakelt op besparing in de stofwisseling. Als gevolg hiervan voelen de patiënten zich dikwijls erg moe, duizelig, lusteloos, depressief.
* Doordat er weinig eten wordt verbrand, daalt de lichaamstemperatuur en hebben de patiënten last van koude, blauwe handen en voeten. Ook kan, als gevolg van de lage lichaamstemperatuur, een donsachtige beharing in het gezicht, op de armen, borst en rug ontstaan.
* De conditie van het gebit en de haren verslechtert. Er kan haaruitval optreden. De huid wordt droog en schilferig en verslapt.
* Door de beperking van de voedselinname kan verstopping optreden. Dit is voor een anorexiapatiënte vaak een reden om in paniek te raken en haar toevlucht te nemen tot braken of laxeermiddelen.
* Bij extreme vermagering ontstaat vaak een vochtophoping (oedeem) in de onderbenen.
* Als patiënten sterk vermageren wordt spierweefsel afgebroken.
* Het honger- en verzadigingsmechanisme raakt volkomen verstoord. De patiënten voelen op den duur niet meer wanneer ze honger hebben of negeren het hongergevoel.
* Anorexia-patiënten slapen vaak slecht. Meestal slapen zij moeilijk in of zijn al vroeg weer wakker. Vaak lossen zij dit probleem op door ’s morgens vroeg al weer met werk, studie of andere activiteiten te beginnen.
* Door het ontoereikende of eenzijdige dieet kunnen tekorten aan bepaalde mineralen en vitamines ontstaan. Bij patiënten die laxeer- en/of plasmiddelen gebruiken en/of regelmatig braken kunnen ernstige stoornissen in de electrolytenhuishouding ontstaan, in het bijzonder een tekort aan kalium. Dit kan leiden tot nier- en leverbeschadigingen, spierkrampen, hartritmestoornissen en zelfs hartstilstand.

Bijna alle lichamelijke symptomen verdwijnen wanneer de patiënten weer een stabiel, normaal gewicht hebben bereikt. Als de ziekte echter vele jaren duurt, kan onherstelbare schade aangericht worden. Zeker omdat anorexia-patiënten zelf vaak de ernst van hun lichamelijke toestand ontkennen, is dit risico aanwezig. Bij vrouwen die langdurig niet menstrueren, kan op den duur botafbraak (osteoporose) ontstaan. Hierdoor neemt de kans op botbreuken toe. Al met al is het beslist niet overdreven om anorexia nervosa als een lichamelijk gevaarlijke ziekte te beschouwen.

De sociale gevolgen
Mensen met anorexia voelen zich vaak geïsoleerd en verlaten. De omgeving begrijpt niet dat de patiënten hun lichaam heel anders ervaren dan anderen het zien. De vermagering en het abnormale eetdrag roepen veel onbegrip en bezorgdheid op bij familie en vrienden. Daarom proberen zij hun eetstoornis zo veel mogelijk verborgen te houden en zullen zij allerlei smoesjes en uitvluchten verzinnen. Hierdoor kunnen zij door hun omgeving als leugenachtig of onbetrouwbaar worden ervaren.

Anorexia-patiënten zijn eigenlijk voortdurend bezig met het plannen en geheimhouden van hun eetgedrag. Dit veroorzaakt veel stress. Iets gewoons als een etentje of een verjaardagsfeestje kan anorexia-patiënten erg nerveus maken. Door de stress worden ze kwetsbaar, onzeker, dwingerig of snel geïrriteerd en hebben ze last van grote stemmingswisselingen. Ze moeten van zichzelf aan een heleboel regels voldoen en worden in hun denken en doen erg in beslag genomen door hun ziekte.

Anorexia-patiënten gaan zich op den duur steeds meer afzonderen van de mensen om hen heen. Ze zijn uiteindelijk alleen nog maar bezig met wèl of niet eten, met dik of dun zijn, of met hardlopen, fietsen of zwemmen. Hoewel ze vaak grote moeite doen om zich zo aangepast mogelijk te gedragen, zijn zij zo door hun ziekte geobsedeerd, dat zij haast niets meer voor andere mensen of zaken kunnen voelen. Zij komen daardoor al gauw in een sociaal isolement.

De Stichting Anorexia en Boulimia Nervosa beschikt over meer informatie over de behandelingsmogelijkheden in Nederland.

Read Full Post »